Koncepcja i założenia Reiss School Motivation Profile (RSMP)
Profesor Steven Reiss, poszukując odpowiedzi na pytanie „Co sprawia, że jesteśmy w życiu szczęśliwi?”, zdefiniował 16 obszarów, w których zawarta jest cała motywacja człowieka. Obszary te nazwał motywatorami. Motywatory są uniwersalne – każdy je posiada, ale dla każdego przybierają one inną wartość, które są zależne od genów oraz doświadczeń wyniesionych z dzieciństwa i życia dorosłego. (RSMP Workbook. Analiza motywatorów. Instytut Durkalskiego, Warszawa 2017, s. 1).
Reiss School Motivation Profile to wersja profilu motywacyjnego Reiss Motivation Profile przeznaczona dla młodych osób w wieku od 12 do 25 lat, która służy do badania motywacji wewnętrznej. Jako, że istnieją miliony możliwych kombinacji różnych wartości przypisanych poszczególnym motywatorom, RSMP to jedno z nielicznych narzędzi, które w pełni odzwierciedla indywidualność człowieka i zwraca uwagę na to, że każdy z nas jest inny, wyjątkowy i motywowany przez inne zadania, cele i warunki brzegowe. RSMP opisuje 13 z 16 motywatorów, do których należą: władza, niezależność, ciekawość, uznanie, porządek, honor, idealizm, kontakty społeczne, rodzina, status, rewanż, aktywność fizyczna oraz spokój. RSMP jest testem psychometrycznym, dzięki któremu w prosty i czytelny sposób można dowiedzieć się, co i na ile nas motywuje oraz jakie są nasze mocne strony. Otrzymujemy wskazówki, jak można nad sobą pracować – we wszystkich 13 obszarach.
Ponadto RSMP tworzy sposobność do:
– świadomego wykorzystywania i rozwijania mocnych stron,
– zrozumienia siebie i swojego zachowania w pewnych sytuacjach,
– odkrywania własnej drogi życiowej zgodnej z własnymi indywidualnymi potrzebami,
– uczenia się, jak wyznaczać sobie osiągalne cele,
– poznania typu pracy i zadań do nas pasujących.
Reiss School Motivation Profile wspomaga dzieci i młodzież w trafnym planowaniu drogi edukacyjnej i/lub zawodowej. Ułatwia zidentyfikowanie własnych talentów i potrzeb oraz zrozumienia różnic pomiędzy poszczególnymi osobowościami. Ponadto poprawia przebieg komunikacji, także ma wpływ na lepszą i bardziej efektywną współpracę w klasie, czy grupie rówieśniczej. Wspomaga nauczycieli w rozpoznawaniu indywidualnych predyspozycji uczniów, dokonywaniu właściwych decyzji personalnych (np. przydzielania ról klasowych), także uwzględniania jednostkowych potrzeb rozwojowych w sferze motywowania uczniów. Powyższe zastosowania pozwalają na stwierdzenie, że RSMP jest narzędziem, które ułatwia nauczycielom i specjalistom odkrycie i pełne wykorzystanie mocnych stron młodzieży.
Zastosowanie Reiss School Motivation Profile
Brak motywacji to rozdźwięk pomiędzy naszymi motywatorami a tym, co robimy lub celami, które sobie stawiamy. Indywidualny profil RSMP pozwala lepiej poznać samego siebie i swoje potrzeby, a następnie tak zaprojektować swoją przyszłość, aby żyć w zgodzie z samym sobą (Tamże, s. 1). Biorąc pod uwagę repertuar pozytywów jakie niesie ze sobą RSMP postanowiłam zastosować w praktyce profilowanie motywacyjne dla młodzieży liceum ogólnokształcącego. Wybór szkoły nie jest przypadkowy, ponieważ pracuję w niej w charakterze pedagoga szkolnego i doradcy zawodowego. W latach 2016 – 1017 uczestniczyłam w pracach zespołu nad walidacją RSMP w Polsce (więcej informacji na stronie https://reissprofile.pl/rmp-dla-mlodziezy/). Od października 2017 r. do kwietnia 2018 r. podjęłam zintegrowane działania polegające na badaniu 25 uczennic z klasy trzeciej (udział w badaniach był dobrowolny).
Czynności polegały między innymi na:
– udostępnieniu online oryginalnego kwestionariusza RSMP w języku polskim,
– odbyciu indywidualnych sesji informacji zwrotnej na temat profilu RSMP,
– przekazaniu indywidualnych profili motywacyjnych RSMP w postaci graficznej oraz elektronicznej (39 stron raportu z opisem 13 motywatorów),
– przekazaniu ćwiczeń dotyczących samorozwoju,
– zrealizowaniu zajęć wychowawczych z zakresu motywacji wewnętrznej,
– przeprowadzeniu ankiety ewaluacyjnej.
Celem podjętych czynności było poznanie motywacji wewnętrznej, rozpoznanie talentów i potencjałów, zrozumienie i akceptacja potrzeb oraz wypracowanie opinii i spostrzeżeń o zintegrowanych działaniach w obszarze motywacyjno-doradczym przy wykorzystaniu narzędzia RSMP.
W pierwszej kolejności zapoznałam uczennice z przebiegiem wszystkich czynności i zmobilizowałam do wypełnienia (online) kwestionariusza badającego motywatory życiowe. Po uzyskaniu raportów z wynikami i szczegółowym opisem poszczególnych motywatorów przeprowadziłam indywidualne sesje. Następnie uczennice otrzymały raporty w postaci graficznej i elektronicznej. Na zakończenie każdej sesji indywidualnej precyzowałam opinie zwrotne na temat treści zawartych w raportach. Większość uczennic oceniała, że wszystko, co zostało zawarte w raporcie jest zgodne z rzeczywistością. Inne opinie wskazywały na to, że poznanie własnego profilu może pomóc w życiu, a także uzmysłowić nad czym należy popracować. Przeprowadzone były również zajęcia wychowawcze na temat profilowania zawodowego i samorozwoju w kontekście motywatorów i motywacji (wykorzystałam materiał zawarty w indywidualnych raportach RSMP). Uczennice wykonały ćwiczenie – „Zrozumieć siebie i swoje zachowania”. Przedyskutowano, które z motywatorów są najważniejsze? Na ile cele, które sobie stawiamy, są zgodne z motywatorami i samym sobą? Zastanawiano się nad bieżącą sytuacją w szkole, czy jest ona nacechowana sukcesami, wyzwaniami lub problemami. Rozpatrzono, które z motywatorów są odpowiedzialne za nasze zachowanie? Co można zrobić, aby je wzmocnić lub osłabić? Po sfinalizowaniu działań indywidualnych i grupowych z narzędziem RSMP dokonałam ewaluacji. Wykorzystałam kwestionariusz-ankiety skierowany do uczennic. Na podstawie uzyskanych wypowiedzi pisemnych dokonałam zrelacjonowania następujących kwestii: dostrzeganie nowych mocnych stron, wpływ profilowania motywacyjnego na zachowanie, uwzględnianie wyników raportu przy wyborze dalszej drogi edukacyjno-zawodowej oraz stanowisko rodziców wobec profilowania motywacyjnego.
Dostrzeganie nowych mocnych stron
Świadomość samego siebie, swoich mocnych stron, potrzeb, przekonań i pragnień stanowi podstawę do planowania swojej strategii działania w wielu obszarach życia. Okazało się, że dzięki profilowaniu motywacyjnemu większości uczennic ma przeświadczenie o swoich nowych mocnych stronach, do których należą:
– większa motywacja („kiedy chcę coś osiągnąć, nie poddaję się tak szybko”);
– korzystna wiedza o sobie („przestałam bać się mówić na forum klasy”, „nie lubię i nie nadaję się do wydawania rozkazów”, „wolę gdy mam jasno określone zadania do wykonania”);
– pewność siebie, odwaga;
– odporność na krytykę, nie przejmowanie się opinią innych;
– dobra organizacja, pomysłowość, dokładność, chęć niesienia pomocy innym („nie sądziłam, że moje mocne strony zostaną tak dokładnie opisane, ale również byłam w szoku, że mam ich aż tyle”);
– niezależność oraz dążenie do wyznaczonych celów.
W tym obszarze kilka uczennic nie dostrzega swoich nowych mocnych stron i przyznały, że raczej o wszystkim już wiedziały.
Wpływ profilowania motywacyjnego na zachowanie
Rozwój i motywowanie młodych ludzi nie polega na dostarczaniu ciągłych i różnorodnych bodźców, lecz dostarczaniu impulsów dostosowanych do indywidualnych potrzeb, zgodnych z talentami i wewnętrznymi motywatorami (www.reissprofile.pl/rmp-dla-mlodziezy/#rsmp-w-polsce). Ankietowane szczegółowo odniosły się do interpretacji treści zawartych w raportach RSMP i ich znaczenia wobec swojego postępowania:
– „dowiedziałam się i upewniłam w tym, w czym jestem dobra, jakie mam silne i słabe strony”;
– „patrzę na swoje zachowanie bardziej wyrozumiale”;
– „pozwoliło mi to lepiej poznać siebie i rzeczy, które motywują mnie do działania, jednak nie wpłynęło to specjalnie na moje życie”;
– „stałam się bardziej otwarta na innych ludzi, ponieważ poznałam swoje mocne strony”;
– „byłam zaskoczona, że ludzie, którzy tym kierują i opisują mnie, zrobią to z taką precyzją i dokładnością. Nie przypuszczałam, że osoba, która zupełnie mnie nie zna – będzie wiedziała o mnie wszystko. Profil motywacyjny to świetna sprawa”;
– „dostrzegłam pozytywne aspekty pewnych cech charakteru oraz zaakceptowałam je, podjęłam się nowych działań, które sprawiają mi przyjemność”;
– „w niektórych sprawach byłam zaskoczona, jednak większość cech potwierdziła się”;
– „zaczęłam zastanawiać się nad niektórymi kwestiami”.
W nielicznych odpowiedziach respondentek czytamy, że wyniki raportu nie wpłynęły znacząco na zachowanie, oraz że nic nie zmieniło się w zachowaniu.
Uwzględnianie wyników raportu przy wyborze dalszej drogi edukacyjno-zawodowej
Większość uczennic wskazała, że przed poznaniem swoich motywatorów nastąpiła konfrontacja zainteresowań, wartości i możliwości, które są sprzyjające przy planowaniu dalszej kariery. Uczennice sygnalizowały, że treść raportów, która obejmuje opisy motywatorów, mocne strony, typowe zachowania, profilowanie zawodowe, postrzeganie siebie, postrzeganie osób o przeciwległych wartościach motywatorów może pomóc w wyborze dalszej drogi edukacyjno-zawodowej. Charakter odpowiedzi uczennic był następujący:
– „pozwala to ukierunkować siebie i odnaleźć właściwą drogę”;
– „każdy człowiek powinien mieć takie profilowanie motywacyjne w postaci raportu”;
– „raport daje do myślenia, ale nie powinniśmy się tylko tym kierować”;
– „należy zwrócić uwagę na mocne strony opisane w motywatorach”.
Stanowisko rodziców wobec profilowania motywacyjnego
Pozyskanie wnikliwej wiedzy o swoich dzieciach jest możliwe dzięki RSMP, które opisuje i porządkuje informacje w łatwo dostępny i logiczny sposób. Dzięki niemu rodzice mogą poznać indywidualność i unikalność swojego dziecka. A potwierdzeniem tego są opinie rodziców po konsultacjach ze swoimi dziećmi. Niżej przytaczam stanowisko rodziców w tym temacie:
– „rodzice byli zaskoczeni w jak wielu aspektach profil motywacyjny zgadza się z moim zachowaniem”;
– „uważają, że wiele kwestii zgadza się”;
– „zgodzili się z profilem, odkryli nowe fakty o mnie”;
– „rodzice mówili, że to instrukcja obsługi dołączona do mnie”;
– „nie zgodzili się z niektórymi kwestiami, jednak po czasie uświadomili sobie, że tak jest”;
– „byli zaskoczeni, że w wielu aspektach profil zgadzał się z moimi cechami osobowości”.
Opierając się na wypowiedziach uczennic dostrzegam, że rodzice z dużym uznaniem przyjęli treść raportów. Były nieliczne opinie, które wskazywały, że rodzice odebrali raport bez większego entuzjazmu, że wszystko wcześniej wiedzieli. Dwie uczennice nie pokazały rodzicom swojego profilu.
Wnioski i rekomendacje
Z uwagi na fakt, iż poznanie uczniów stanowi bardzo ważny element w pracy dydaktycznej i wychowawczej uważam, że poza tradycyjnie stosowanymi metodami diagnozowania można wspomagać się profilowaniem motywacyjnym. Mogę stwierdzić, że RSMP jako innowacyjna metoda badania potencjału idealnie wpisuje się w zakres działań obejmujących zabiegi wychowawcze i doradztwo zawodowe w szkołach. Należy wykorzystać potencjał RSMP do wdrożenia skutecznego identyfikowania wewnętrznych motywatorów młodzieży.
Podejmując działania z narzędziem RSMP byłam przekonana, że jest to bardzo cenne narzędzie i nie pomyliłam się, gdyż ogólna ocena końcowa jest bardzo pozytywna. Dla podkreślenia przychylnych opinii wobec podjętych poczynań związanych z profilowaniem motywacyjnym, prezentuję poniżej wypowiedzi uczennic podsumowujące udział w projekcie:
– „Profil motywacyjny pomaga dostrzec pewne szczegóły (np. w charakterze, zachowaniu), których sami nie widzimy oraz pomaga wybrać dalszą drogę zawodowo-edukacyjną poprzez analizę swoich pozytywnych i negatywnych cech charakteru.”
– „Uważam, że jest to słuszna sprawa. Możemy się dużo o sobie. Warto poczytać i pomyśleć nad wszystkim. Według mnie każdy powinien zrobić taki profil motywacyjny.”
– „Ogólnie jestem zadowolona, że mogłam brać udział w takim projekcie, przeczytać wiele rzeczy na temat swojej osobowości i cech charakteru.”
– „Profil motywacyjny to doskonała sprawa. Pomaga uwierzyć w siebie, daje motywację i pewność siebie. Uważam, że młodzi ludzie powinni wziąć udział w tym eksperymencie – to świetna przygoda i ogromnie miłe zaskoczenie.”
– „Było bardzo fantastycznie, bardzo lubię takie rzeczy i spędziłam cudowny czas i powrócę nie raz do całego profilu, który leży u mnie na półce.”
– „Utwierdziłam się w odniesieniu do moich potrzeb.”
– „Jest to dobre rozwiązanie dla ludzi niezdecydowanych i nieznających siebie.”
– „Uważam, że jest to dobry sposób, aby lepiej poznać siebie i swoje potrzeby. Dużo aspektów z raportu jest zgodnych z moją osobą. Myślę, że takie profilowanie motywacyjne często pomaga ludziom w znalezieniu swojej życiowej ścieżki.”
– „Jest to przydatna rzecz, ponieważ można się dużo o sobie dowiedzieć.”
– „Myślę, że pomogło mi to przekonać się, że to co chcę robić jest słuszne.”
– „Fajne doświadczenie.”
– „Profil motywacyjny oceniam pozytywnie.”
– „Myślę, że to dobre rozwiązanie.”
Dwie odpowiedzi były mniej korzystne, z których wynikało, że „fajnie jest poczytać raport, lecz nie służy to niczemu potrzebnemu”, „można dowiedzieć się wielu rzeczy, ale to nic nie zmieni w życiu”.
Przed przystąpieniem do diagnozowania wewnętrznych potrzeb miałam świadomość, że młodzież zastanawia się nad swoją przyszłością i poszukuje odpowiednich dla siebie studiów lub pracy, ale często nie ma pewności, jakich dokonać wyborów. Każdy uczeń jest inny i każdego motywują inne cele, a wykorzystując RSMP możemy poznać wewnętrzny potencjału naszych uczniów i uwzględniać ich potrzeby. Dzięki zdobytym doświadczeniom mogę z całym przekonaniem zarekomendować narzędzie Reiss School Motivation Profile, jako nowoczesne wsparcie spełniające najwyższe standardy w zakresie innowacyjności, które pozwala rzetelnie pomóc młodzieży określić wewnętrzne potrzeby.
Bibliografia:
- RSMP Workbook. Analiza motywatorów, Instytut Durkalskiego, Warszawa 2017
- reissprofile.pl/rmp-dla-mlodziezy/
- reissprofile.pl/rmp-dla-mlodziezy/#rsmp-w-polsce
- S. Reiss, 16 pragnień analiza motywacyjna, Warszawa 2010
Wszystkich zainteresowanych przeprowadzeniem diagnozy RSMP – proszę o kontakt
