Trądzik pospolity to bardzo powszechna przypadłość, która potrafi przysporzyć wielu kompleksów. Bolesne i uciążliwe zmiany na skórze mogą powodować dyskomfort i poważne problemy psychologiczne związane z poczuciem własnej wartości. Problem zazwyczaj dotyczy osób, które wchodzą w wiek dojrzewania i często mija po jego zakończeniu. Niestety nie zawsze tak jest i często trądzik dotyka również osoby dorosłe. Na rozwój trądziku wpływa swoista osobnicza, genetyczna i epigenetyczna hormonalna wrażliwość receptorów androgenowych i komórek skóry na pochodne testosteronu.
Jakie są przyczyny trądziku pospolitego?
Główną i zarazem bezpośrednią przyczyną powstawania trądziku jest dysfunkcja gruczołów łojowych, które w nadmiarze wydzielają sebum czyli naturalnie natłuszczający łój. Jest on niezbędny do prawidłowego funkcjonowania skóry – natłuszcza ją, nawilża oraz chroni przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Niestety nadmiar produkowanego sebum jest szkodliwy, ponieważ zatyka pory i obciąża skórę, doprowadzając tym samym do powstawania krostek i niedoskonałości.
Przyczyny powstawania trądziku pospolitego
- wzmożona produkcja sebum,
- nadmierne rogowacenie ujść mieszków włosowych,
- zmiany hormonalne, które mają wpływ na nadmierny łojotok,
- okres dojrzewania,
- długotrwały i chroniczny stres,
- zanieczyszczenie środowiska,
- nieprawidłowa pielęgnacja skóry,
- nieodpowiednia dieta.
W rozwoju trądziku dużą rolę odgrywają również czynniki genetyczne. Jeżeli rodzice mieli problem z cerą, to prawdopodobieństwo pojawienia się tego problemu u dziecka wynosi ok. 50%.
Jaki jest wpływ diety na powstawanie trądziku?
Nawyki żywieniowe mają wpływ nie tylko na nasze zdrowie i tkankę tłuszczową, ale także na wygląd i zdrowie naszej skóry. Bardzo ważnym elementem leczenia zmian trądzikowych jest odpowiednia dieta. Zmiana sposobu odżywiania może przynieść poprawę lub przyczynić się do wspomagania leczenia zmian trądzikowych. Wiadomo również, że prawidłowe nawyki żywieniowe mogę mieć znaczny wpływ na gospodarkę hormonalną, skład oraz ilość wydzielanego łoju i stan zapalny.
Jakie produkty mogą przyczyniać się do powstawania trądziku?
- Mleko i produkty mleczne
Mleko i produkty mleczne mogą w znacznym stopniu wzmagać trądzik. Jest wiele badań obserwacyjnych, które to potwierdzają. Najprawdopodobniej wynika to z faktu, że spożycie mleka podnosi poziom insuliny, hormonu IGF-1 (insulinopodobnego czynnika wzrostu) oraz testosteronu, które zwiększają produkcję łoju. Spożywanie produktów mlecznych może wpływać na zwiększenie poziomu DHT (dihydrotestosteronu – aktywnej formy testosteronu) czemu sprzyja nie tylko wysoki IG, ale też zawarte w mleku prekursory testosteronu. Eliminacja lub znaczne ograniczenie spożywania mleka i produktów mlecznych może wpłynąć na poprawę stanu skóry.
- Cukier (dieta o wysokim ładunku glikemicznym)
Cukier w znacznym stopniu przyczynia się do powstawania trądziku, który znacznie częściej obserwujemy u osób spożywających go w nadmiarze. Mechanizm ten opiera się głównie na prozapalnym działaniu diety o wysokim ładunku glikemicznym. Łój u osób na diecie o niskim ładunku glikemicznym ma więcej jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, dzięki czemu jest bardziej płynny i nie zapycha gruczołów. Dlatego eliminacja z diety produktów o wysokim ŁG: słodycze, rafinowane cukry, biała mąka, soki i słodzone napoje w znacznym stopniu przyczynia się do poprawy stanu skóry dotkniętej trądzikiem.
- Gluten
Eliminacja lub ograniczenie spożywania glutenu może przyczyniać się do zmniejszenia ilości zmian trądzikowych, chociaż nie znajduje to poparcia w badaniach. W przypadku osób cierpiących na celiakię, nieceliakalną wrażliwość na gluten lub nietolerancję i alergię to może on wywoływać stany zapalne w jelitach. Układ pokarmowy reaguje wtedy wzdęciami, gazami, a trawienie nie przebiega prawidłowo, co może utrudniać wchłanianie. Takie problemy mogą uwidaczniać się w postaci niedoskonałości na skórze i przyczyniać się do powstawania trądziku.
- Ostre przyprawy
Przypuszcza się ,że ostre przyprawy mogą wzmagać trądzik. Nie znajduje to jednak potwierdzenia w badaniach i taki związek wydaje się być wątpliwy. Jednak w praktyce czasami ich eliminacja wpływa na poprawę stanu skóry. Jeżeli cierpimy z powodu zmian trądzikowych to warto wyeliminować lub znacznie ograniczyć spożywanie ostrych przypraw.
- Nadmiar soli
Nadmiar soli w diecie to niedoceniony czynnik negatywnie wpływający na stan skóry. Wyższe spożycie soli może być związane z pojawieniem się trądziku. Sód działa prozapalnie i może wpływać na homeostazę płynów w skórze, a to potencjalnie może zaostrzać problemy z cerą. Wprowadzenie diety niskosodowej może zmniejszać natężenie trądziku.
- Produkty przetworzone
Produkty przetworzone negatywnie wpływają na skórę głównie ze względu na wysoką zawartość rafinowanych cukrów i konserwantów. Zaliczymy do nich jedzenie typu fast food, słodycze, złej jakości wędliny i wyroby mięsne, chipsy, słone przekąski, napoje gazowane, energetyki itp.
Leczenie trądziku pospolitego – lista produktów
Jakie produkty mają korzystny wpływ na skórę i łagodzenia objawów trądziku a czasem nawet całkowicie go wyleczyć?
- Woda
Zadaniem wody jest nie tylko odpowiednie nawodnienie organizmu, ale również transport z komórek niepotrzebnych produktów przemian metabolicznych do wątroby i nerek, w celu ich eliminacji z organizmu z moczem. Niestrawione resztki usuwamy z kałem – a woda jest potrzebna do ich formowania. Dodatkowo woda nawilża skórę, zwiększa jędrność komórek, dzięki czemu skóra wygląda zdrowiej.
- Warzywa i owoce
Owoce i warzywa są bogate w wodę strukturalną oraz witamin i składniki mineralne, które pełnią funkcję regulacyjną. Szczególnie ważne są witaminy z grupy B, które mają działanie łagodzące schorzenia skórne, a także witaminy A, C i E mające działanie antyoksydacyjne. Warzywa, owoce zawierają również błonnik czyli nietrawione przez człowieka resztki ścian komórkowych, które odgrywają ogromną rolę w oczyszczaniu jelit i zachowaniu ich w dobrym stanie. Zdrowe jelita to lepsze wchłanianie witamin i składników mineralnych niezbędnych do zachowania zdrowej skóry.
- Pełnoziarniste zboża
Pełnoziarniste zboża są szczególnie bogate w witaminy z grupy B, które bardzo korzystnie wpływają na stan skóry i leczenie zmian trądzikowych. Dodatkowo są bogatym źródłem błonnika odgrywającego ważną rolę w procesie oczyszczania jelit. Zboża zawierają również cynk, który reguluje pracę gruczołów łojowych i działa antybakteryjnie i antyseptycznie. Jeżeli cierpimy z powodu trądziku warto wprowadzić do diety pełnoziarniste zboża bezglutenowe np. gryka, proso, ryż, komosa ryżowa, amarantus.
- Zdrowe tłuszcze
Zwłaszcza te zawierające kwasy tłuszczowe omega-3 o działaniu łagodzącym stany zapalne. Mogą one również przyczyniać się do zwiększania płynności łoju a tym samym zmniejszać ryzyko zatkania gruczołów łojowych. Dlatego zasadne jest spożywanie przez osoby dotknięte trądzikiem ryb lub innych źródeł kwasów omega 3, szczególnie EPA i DHA. Bogate w kwasy omega-3 są również nasiona lnu i olej lniany .
- Witamina D
Niedobór witaminy D może zwiększać prawdopodobieństwo i dotkliwość zmian trądzikowych. Korzystny mechanizm działania witaminy D opiera się na jej wpływie na gruczoły łojowe i skład wydzielanego łoju oraz profil cytokin prozapalnych.
W artykule przedstawiłam ogólny obraz tego, jak powinna wyglądać dieta osób dotkniętych trądzikiem pospolitym, jednak trzeba zwrócić uwagę na to, że jakość dowodów na jej skuteczność nie zawsze jest wysoka. Szczególnie istotne jest ograniczenie produktów mlecznych oraz przestrzeganie diety o niskim ładunku glikemiczny. Uważam, że na uwagę zasługuje również odpowiednia podaż kwasów omega-3 i prawidłowy poziom witaminy D. Należy również pamiętać, że trądzik nie jest tylko i wyłącznie defektem kosmetycznym, ale przede wszystkim chorobą skóry. Podstawą jego leczenia jest odpowiednia terapia dobrana przez doświadczonego dermatologa. Jednak odpowiednia dieta rozpisana przez dietetyka może w znacznym stopniu przyczyniać się do łagodzenia objawów i wspomagania skutecznego leczenia.
