Bezpieczna więź dziecka z rodzicem/opiekunem jest fundamentem na całe życie. Więź ta zwana przywiązaniem to relacja oparta na dostępności fizycznej i emocjonalnej rodziców. Jest ona niezwykle ważna, gdyż stanowi bazę do budowania relacji z innymi ludźmi w ciągu całego życia. W przyszłości te doświadczenia pomogą dziecku rozumieć i nadawać znaczenie zachowaniom innych ludzi, ukształtują myśli i uczucia, które stworzą świat jego wewnętrznych i zewnętrznych przeżyć.
Pierwszą osobą – zazwyczaj – z którą dziecko buduje więź jest matka (spędza z nim najwięcej czasu i dzięki temu częściej niż inni ma szansę odpowiadać na wysyłane przez dziecko sygnały informujące o jego potrzebach. Większość dzieci przed ukończeniem 1 roku życia gotowych jest do nawiązania bliskich relacji z innymi ważnymi osobami – ojcem, rodzeństwem, dziadkami. Podstawą jest tutaj uważność i troska, które wyrażają się zaspokajaniem potrzeb i zapewnianiem poczucia bezpieczeństwa emocjonalnego dziecka. Rodzaj więzi i reakcje dziecka podlegają zmianie przez całe życie, ale najważniejsze dla jego rozwoju są 3 pierwsze lata.
W zależności od rodzaju zachowań opiekuna w stosunku do dziecka wytwarza ono adekwatne sposoby reagowania na nie (tworzy tzw. wzorzec przywiązania). Co świadczy o bezpiecznym wzorcu przywiązania dziecka do rodzica? Dziecko aktywnie poszukuje bliskości i kontaktu z opiekunem, otwarcie komunikuje swoje uczucia, napięcie i odczuwany dyskomfort. Gdy doznaje ukojenia, staje się spokojne, chętnie powraca do zabawy i eksplorowania otoczenia. Ten wzór przywiązania rozwija się, kiedy każdorazowo i konsekwentnie znacząca dla dziecka osoba odpowiada na sygnalizowane przez dziecko potrzeby w sposób łagodny i pełen wrażliwości.
Dziecko czuje się bezpiecznie w obecności opiekuna. W przypadku rozłąki może być niezadowolone i otwarcie to okazywać. Ma jednak pewność, że rodzic/opiekun wróci. Kiedy dziecko jest przestraszone to szuka ukojenia u rodzica. Wie, że to właśnie on zapewni mu komfort i pocieszenie. Dzieci, które charakteryzują się bezpiecznym wzorcem przywiązania będą otwarte na świat, będą ufać sobie, a poprzez to także innym ludziom. W przypadku niepowodzeń będą wiedziały, jak i gdzie szukać dla siebie pomocy.
Pamiętaj! Nawiązaniu bezpiecznej więzi z dzieckiem sprzyja zabawa już od pierwszych dni jego życia.
Rodzaj zabawy zmienia się wraz z rozwojem dziecka.
Obserwuj go uważnie
i dostosowuj swoje zachowania do potrzeb i możliwości dziecka.
I kwartał
Najwięcej przyjemności sprawia dziecku kontakt fizyczny z Tobą – przytulanie, głaskanie, delikatne masowanie; mów do niego cichym, spokojnym głosem, śpiewaj i delikatnie kołysz, odpowiadaj uśmiechem na jego uśmiech, nawiązuj kontakt twarzą w twarz, naśladuj go, powieś zabawki nad łóżeczkiem, poruszaj przy dziecku grzechotką, mów do niego raz z prawej, a raz z lewej strony, pozwalaj mu patrzeć w lustra, bierz go na ręce, by mogło oglądać świat z innej perspektywy, rób miny (rozbawiasz go i zachęcasz do odwzajemniania uśmiechów), układaj zabawki do obu stronach dziecka (aby obracało główkę)
II kwartał
Zabawa w naśladowanie, kontakt twarzą w twarz, wspólny uśmiech (uczysz go w ten sposób budowania emocjonalnej więzi z drugą osobą), podawaj mu grzechotkę i ciesz się z nim, gdy uda mu się nią potrząsnąć (pokazujesz mu, że może mieć wpływ na różne rzeczy), jeśli często będziesz mu pokazywać jakąś zabawkę to zacznie ją odróżniać od innych (ćwiczy w ten sposób swoją pamięć), zachęcaj dziecko, by badało otoczenie, podsuwaj mu zabawki o różnych kolorach, fakturach, żeby były różnorodne w dotyku, wydawały różne dźwięki, podawaj dziecku zabawkę, a potem delikatnie odginając jego paluszki, zabierz ją, dawaj dziecku rzeczy, które może zgnieść np. papier (ćwiczy koordynację i siłę rączek).
Atrakcyjne są zabawy w kąpieli, podsuwaj mu przedmioty, które może przekładać sobie z rączki do rączki np. piłkę, mów dziecku krótkie, proste, rytmiczne wierszyki (zachęcasz go do powtarzania dźwięków), zabawy typu „kosi, kosi, łapci”, „idzie kominiarz po drabinie” czy klaskanie wprawiają dziecko w dobry nastrój, wzbogacają jego wiedzę o własnym ciele, wyrabiają umiejętność świadomego kierowania ruchami ciała.
Drugie półrocze
W zabawie i poza nią ważny staje się Twój sprzeciw, gdy dziecko robi coś, na co się nie zgadzasz (pozwala mu to zrozumieć zasady, jakimi ma się kierować), podsuwaj mu przedmioty, którymi może ćwiczyć precyzję chwytania paluszkami np. przewracanie stron w książeczce, bazgranie kredką po papierze, do ćwiczenia paluszków i dostrzegania różnic, a także przyczyn i skutków jego zachowania wykorzystuj klocki, kiedy dziecko siedzi, kładź zabawkę tuż poza zasięgiem jego rączek (ćwiczy umiejętność utrzymania równowagi), dużą frajdę sprawia dziecku gniecenie kartek papieru czy zabawa „hałaśliwymi” zabawkami np. garnki, łyżki, dawaj dziecku lusterko i wypowiadaj jego imię (pomagasz mu określić siebie), możesz wprowadzić rytuał czytania bajeczki przed snem, dziecko uwielbia Cię naśladować (dzięki czemu możesz uczyć go części ciała).
